شماره چشم افراد با گذر زمان و تحت تاثیر عوامل محیطی و ژنتیکی تغییر می‌کند. در دوران کودکی و نوجوانی، بسیاری از افراد با افزایش سن و رشد عدسی چشم، شاهد افزایش شماره چشم خود هستند که به این پدیده آستیگماتیسم نیز می‌گویند.
برخی کارها می‌توانند باعث افزایش شماره چشم شوند و سلامت چشم را به خطر بیندازند مانند مطالعه در نور کم، عوامل ژنتیکی، سابقه خانوادگی نزدیک بینی یا دوربینی، استفاده طولانی مدت از صفحات الکترونیکی و کامپیوتر. با این وجود، برخی افراد ممکن است تا سنین بالا بدون تغییرات چشم گیری در بینایی خود، شماره چشم ثابتی داشته باشند.
برای حفظ سلامت چشم، توجه به مواردی همچون معاینات دوره‌ای چشم برای تشخیص و درمان زود هنگام مشکلات چشمی، تنظیم نور مناسب هنگام مطالعه یا کار با کامپیوتر، استراحت کافی به چشم‌ها در فواصل زمانی منظم، محدود کردن استفاده از صفحات الکترونیکی به خصوص در کودکان و انجام فعالیت‌های ورزشی برای تقویت عضلات چشم ضروری است.
شماره چشم تا چه سنی بالا می رود؟
شماره چشم یا نمره چشم، بیانگر میزان انحنای عدسی و قرنیه چشم است و به ما می‌گوید که تا چه حد می‌توانیم اشیاء را در فواصل مختلف به طور واضح ببینیم. نمره چشم در دوران کودکی و نوجوانی به طور پیوسته بالا می رود و در 20 سالگی یا حدود آن ثابت می‌شود. اما این موضوع برای همه افراد صدق نمی‌کند و در برخی موارد، نمره چشم تا سنین بالاتر نیز افزایش می‌یابد.
عوامل متعددی در تعیین سن ثابت شدن نمره چشم نقش دارند:
ژنتیک: ژنتیک نقشی انکارناپذیر در تعیین سن ثابت شدن نمره چشم دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که تا 80% احتمال ابتلا به نزدیک بینی و سن ثابت شدن نمره، تحت تاثیر ژن‌هاست. برای مثال، اگر هر دو والدین شما نزدیک بین باشند، احتمال نزدیک بینی شما تا سنین بالا و عدم ثبات نمره به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
محیط: میزان قرارگیری در معرض نور طبیعی، به ویژه در دوران کودکی، نقشی کلیدی در ثبات نمره چشم ایفا می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که نور طبیعی، به رشد و تکامل صحیح چشم کمک می‌کند و از بروز و پیشرفت نزدیک بینی جلوگیری می‌کند. برای مثال، کودکانی که در مناطق آفتابی زندگی می‌کنند، احتمال کمتری در ابتلا به نزدیک بینی و ناپایداری نمره در سنین بالاتر دارند.
عادات و رفتار: عادات مطالعه، استفاده از وسایل دیجیتال و سایر رفتارهای مرتبط با سلامت چشم، نقشی کلیدی در ثبات نمره دارند. مطالعه در نور کم، استفاده بیش از حد از تلفن همراه و کامپیوتر از جمله عواملی هستند که می‌توانند به افزایش و ناپایداری نمره چشم منجر شوند. برای مثال، فردی که به طور مداوم و بدون استراحت کافی از تلفن همراه استفاده می‌کند، احتمال بیشتری برای تجربه نوسانات نمره چشم در سنین مختلف دارد.
سن شروع نزدیک بینی: افرادی که در سنین پایین تر به نزدیک بینی مبتلا می‌شوند، به دلیل انعطاف پذیری بیشتر چشم در سنین پایین و حساسیت بیشتر آن به عوامل محیطی احتمال بیشتری برای افزایش و ناپایداری نمره تا سنین بالاتر دارند. برای مثال، فردی که در سن 5 سالگی به نزدیک بینی مبتلا می‌شود، احتمال بیشتری برای نوسانات نمره در مقایسه با فردی که در سن 20 سالگی به نزدیک بینی مبتلا می‌شود، دارد.
شدت نزدیک بینی: در افراد با نزدیک بینی شدید، احتمال ناپایداری نمره تا سنین بالاتر بیشتر است. به دلیل اینکه تغییرات ساختاری قابل توجه در چشم این افراد است که بازگشت به حالت طبیعی را دشوارتر می‌کند. برای مثال، فردی با نمره 10-، احتمال بیشتری برای نوسانات نمره در مقایسه با فردی با نمره 2- دارد.
راهکارهای پیش بینی سن ثابت شدن نمره
معاینات منظم چشم: معاینات منظم توسط چشم پزشک، به بررسی وضعیت چشم، تخمین احتمال افزایش نمره در آینده و پیش‌بینی سن تقریبی ثابت شدن نمره کمک می‌کند. در این معاینات، معاینات دقیق و تخصصی انجام می‌شود و اطلاعات لازم برای پیش بینی سن تقریبی ثبات نمره جمع‌آوری می‌شود.
بررسی سابقه خانوادگی: سابقه نزدیک بینی در خانواده، احتمال افزایش و ناپایداری نمره چشم تا سنین بالاتر را افزایش می‌دهد. بررسی سابقه خانوادگی، به عنوان ابزاری کمکی، می‌تواند در پیش‌بینی سن تقریبی ثابت شدن نمره و برنامه ریزی برای اقدامات لازم، مانند عمل جراحی، مفید باشد.
آزمایش‌های ژنتیکی: آزمایش‌های ژنتیکی می‌توانند احتمال ابتلا به نزدیک بینی و سن تقریبی ثابت شدن نمره را با دقت بیشتری پیش بینی کنند. این آزمایش‌ها با بررسی ژن‌های مرتبط با نزدیک بینی، اطلاعات دقیق‌تری را برای پیش بینی سن ثبات نمره ارائه می‌دهند.
راهکارهای جامع برای حفظ سلامت چشم و ثبات نمره
اقدامات پیشگیرانه:
معاینات منظم چشم توسط چشم پزشک، به تشخیص زودهنگام مشکلات بینایی و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه برای حفظ ثبات نمره کمک می‌کند.
اصلاح عادات و رفتار:
مطالعه در نور مناسب، با فاصله مناسب از کتاب یا صفحه نمایش، و با استراحت‌های منظم، به حفظ سلامت چشم و ثبات نمره کمک می‌کند.
استفاده صحیح از تلفن همراه، کامپیوتر و سایر وسایل دیجیتال، با رعایت فاصله مناسب، تنظیم نور صفحه نمایش، و استفاده از عینک‌های محافظ نور آبی، به حفظ سلامت چشم و ثبات نمره کمک می‌کند.
انجام فعالیت‌های ورزشی و تفریحی در فضای باز، به افزایش ساعات قرار گرفتن در معرض نور طبیعی و حفظ سلامت چشم و ثبات نمره کمک می‌کند.
مصرف غذاهای سالم و مغذی، به ویژه میوه‌ها، سبزیجات و مواد مغذی ضروری برای سلامت چشم مانند ویتامین A، C و E، به حفظ سلامت چشم و ثبات نمره کمک می‌کند.
استرس می‌تواند به تشدید مشکلات بینایی و ناپایداری نمره منجر شود و خواب کافی و با کیفیت، به حفظ سلامت عمومی بدن و چشم و ثبات نمره کمک می‌کند.
استعمال دخانیات می‌تواند به سلامت چشم آسیب برساند و ناپایداری نمره را افزایش دهد.
استفاده از لنزهای تماسی مخصوص در شب، می‌تواند به اصلاح شکل قرنیه و ثبات نمره چشم کمک کند.
استفاده از عینک آفتابی مناسب در برابر اشعه مضر UV خورشید، به حفظ سلامت چشم و ثبات نمره کمک می‌کند.
استفاده از عینک‌های محافظ در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی یا کار با مواد شیمیایی، به حفظ سلامت چشم و ثبات نمره کمک می‌کند.
جراحی لیزیک و سایر روش‌های مشابه:
این روش‌ها می‌توانند هر گونه مشکل در بینایی را اصلاح کرده و نیاز به عینک یا لنز را از بین ببرند.
سخن پایانی
سن ثابت شدن نمره چشم، به عنوان موضوعی حائز اهمیت، همواره مورد توجه افراد دارای عیوب در بینایی، به خصوص نزدیک بینی، بوده است. نقش انکارناپذیر ژنتیک در تعیین سن ثابت شدن نمره چشم، امری اثبات شده است. سابقه خانوادگی نزدیک بینی، احتمال افزایش نمره چشم تا سنین بالاتر را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
میزان قرارگیری در معرض نور طبیعی، به ویژه در دوران کودکی، نقشی اساسی در ثبات نمره چشم ایفا می‌کند. نور طبیعی، به رشد و تکامل صحیح چشم کمک می‌کند و از بروز نزدیک بینی جلوگیری می‌کند. برای تعیین نمره چشم و یا بررسی میزان بینایی چشم ها می توانید به بهترین اپتومتریست اصفهان در مرکز بینایی سنجی گوانجی مراجعه نمایید تا همیشه چشمان سالمی داشته باشید.
